Koristeći gene iz biljaka kafe širom sveta, istraživači su izgradili porodično stablo za najpopularniju vrstu na svetu, poznatu naučnicima kao Coffea arabica, a ljubiteljima kafe jednostavno kao "arabika".
Istraživači su, u nadi da će saznati više o biljkama kako bi ih bolje zaštitili od štetočina i klimatskih promena, otkrili da je ova vrsta nastala pre oko 600.000 godina prirodnim ukrštanjem dve druge vrste kafe.
„Drugim rečima, pre bilo kakve intervencije čoveka“, rekao je Viktor Albert, biolog sa Univerziteta u Bafalu koji je bio jedan od autora studije.
Ove biljke divlje kafe potiču iz Etiopije, ali se smatra da su prvo pržene i skuvane prvenstveno u Jemenu počevši od 1400-ih godina. Priča se da je 1600-ih godina indijski monah Baba Budan prokrijumčario iz Jemena u svoju domovinu sedam sirovih zrna kafe, postavljajući temelje za globalno korišćenje kafe.
Kafa arabika, cenjena zbog svog pitkog i relativno slatkog ukusa, sada čini 60 do 70 odsto svetskog tržišta i kuvaju je brendovi kao što su Starbaks, Tim Horton's i Dunkin'. Ostalo je jača i gorka kafa napravljena od jednog od “roditelja” arabike - Coffea canephora.
Da bi otkrili prošlost arabike, istraživači su proučavali genome Coffea canephora, drugog “roditelja” zvanog Coffea eugenioides, i više od 30 različitih biljaka arabike, uključujući uzorak iz 1700-ih, zahvaljujući Prirodnjačkom muzeju u Londonu - koji je švedski prirodnjak Karl Lineus koristio da nazove biljku.
Studija je objavljena u ponedeljak u časopisu Nature Genetics. Istraživači iz Nestlea, koji poseduje nekoliko brendova kafe, učestvovali su u istraživanju.
Populacija biljke arabika varirala je hiljadama godina pre nego što su ljudi počeli da je gaje, cvetala je tokom toplih, vlažnih perioda i patila tokom sušnih. Ova teška vremena stvorila su takozvana populacijska “uska grla”, kada je samo mali broj genetski sličnih biljaka preživeo
Danas to čini biljke kafe arabike podložnijim bolestima poput rđe listova kafe, koje svake godine donose milijarde dolara gubitaka. Istraživači su ispitivali sastav jedne sorte arabike koja je otporna na rđu listova kafe, ističući delove njenog genetskog koda koji bi mogli pomoći u zaštiti biljke.
Studija pojašnjava kako je nastala arabika i ukazuje na tragove koji bi mogli pomoći u očuvanju useva, rekao je Fabijan Ečeverija, savetnik Centra za istraživanje kafe na Teksaškom univerzitetu A&M koji nije bio uključen u istraživanje.
Istraživanje prošlosti i sadašnjosti arabike moglo bi pruži uvid u očuvanje zdravlja biljaka, a da napuni naše šoljice kafom za buduća rana jutra.
